Эмнэг хангалыг номхотгогч Босоо Дорж

Эмээл дээр  өсч, эмээл дээр ухааждаг монгол эр хүнийг мориноос нь салгаж ойлгохын аргагүй. Тиймдээ ч эрт дээр цагаас монгол эр хүнийг морио хэрхэн эдэлж байгаагаар нь үнэлж дүгнэсээр ирсэн түүхэн уламжлалтай.  Гэрийн чимэг, эрийн нөхөр жинхэнэ монгол эр хүн адууны омголонг, эр бяр, эв дүйгээр номхотгон өөрийн хань нөхрөө хийдэг байсан билээ. Өвгөдийнхөө тэрхүү уламжлалыг хадгалан залуу үедээ адуу эдлэх их соёлыг түгээн дэлгэрүүлж яваа нэгэн эрхэм бол  эмнэг сургалтын спортын мастер Өмнөговь аймгийн Гурвантэс сумын уугуул Шармэжид овогт Өлзийн Дорж  юм. Өдгөө 71 насны сүүдэр зооглож байгаа хэдий ч хангал догшныг номхруулдаг залуугийн зангаараа 12 тором буйллачихсан сургахаар зэхэж сууна.  Дөрөвдүгээр ангийн бяцхан хүү байхаас эмнэг сурган хавь ойрын хангал догшныг номхруулж ороо адууны эрлэг хэмээгдэж явсан Ө.Дорж адуу, тэмээ  уналганд сургахдаа хэнбугайн ч аавын хүүг  дагуулахгүй. Дээр нь ороо морины ганган толгойг алдаж үзээгүй уургач, бугуйлч. Ө.Дорж цэргээс халагдаж ирээд нэгдлийн адуучнаар ажиллах болсон бөгөөд  адуугаа усалчихаад хамгийн сүүлд үлдсэн нэгнийг нь чихдэн авч унан харьдаг байсан гэдэг. Түүний адуунд эрэмгий гэдэг суу сумаас сум, аймгаас аймаг дамжин явсаар Баянхонгорт хүрч, “Бөгтөр дуулга” хэмээх Түдэв  салхинаас өөрийг нуруундаа хүргэдэггүй ухаа морио хөтөлж авчран сургуулж байжээ. Энэ тухай Ө.Дорж “Ухаа хонгор морь урамтай булгидаг адуу байсансан. Тэр булгиан одоо хэр санаанаас гардаггүй юм” хэмээн хуучилна. Нэг жил Ө.Дорж Баянхонгорт адуугаа оторлож, тэгэнгээ тэр хавийн хангалуудыг номхруулж, “босоо” хэмээх алдрыг хүртсэн гэдэг. Ийнхүү ямар ч адууны нуруу дээр бул шиг шигдэж, бургас шиг найгадаг Босоо Дорж сайн эмнэг сургагчаас гадна шаггүй уяач. Уясан хүлгийнхээ амжилтаар  2010 онд сумын Алдарт уяач цол хүртсэн билээ. Жилд 25-30 хангал адуу сургадаг байсан.

Тэмээ сургасан байдал жилд:

 2001 онд зургаа тэмээ

2002 онд дөрөв

2003 онд гурав

2005 онд найм

2006 онд долоо

2007 онд арав

2008-2009 онд арванхоёр

2011 онд арвантаван тэмээ сургаад байна.

А.Тэлмэн