Арын хангайн Алдартууд цуврал 3

2012 оны 7-р сарын 02 -нд

Нутаг амьтай хүү
Найзынхаа бэлэглэсэн битүү мориор “Сайн морь эзнээ хайж явдаг”-ийг бас хүлэг эзэн хоёр хэрхэн “хорших”- ыг харуулсан эрхэм бол Уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн ерөнхий захирал Ч.Ганзориг юм. Найз нарынх нь бэлэглэсэн битүү бор морь багын “өвчнийг” нь сэдрээж ийнхүү мориноос холдож чадахгүй болгож орхижээ. Түүний ээж аав багш хүмүүс. Тийм ч болохоор зарим нэгэнтэй харьцуулахад адуу малаас хол өссөн ч хүмүүсийн бэлэглэсэн ганц нэг адуу тэднийд байдаг байв. Ямартаа л арван жилийн жаахан хүү ангийнхаа нөхөдтэй нийлж байгаад бэлэгний ганц нэг морио гололгүй уяна. Харин аав ээж нь “хоёр мориныхоо нэгийг уячихаад нөгөө нь наадамд унадаг” гэж Ганзориг хүүгээ цаашлуулна. Ингээд дунд сургуулиа төгсөх хүртлээ уйгагүй “хөдөлмөрлөсөн” ч эрдэм номын мөр хөөх болсноор морины ажил ард хоцорчээ. Харин 2000 онд нэг найз нь битүү бор морь бэлэглэсэн. Бэлэгний морьд Ганзориг захиралд ирсэн даруйдаа уралдсан болгондоо айраг түрүү хүртэж багын моринд хорхойтой хүүд урам зориг нэмэх нь тэр. Анхны айргаа хүртчихээд “том, бага ялгаагүй санагддаг юм билээ. Үгээр хэлэхийн аргагүй” хэмээн товчхон атлаа тодорхой сэтгэлээ уудалсан нь бий. Өдгөө түүний бэлэгний морь өнөр болжээ. Өөрийн угшлын адуутай болох зорилготойгоор Хэнтий, Сүхбаатар болон Араб, Англи цусны адуунууд цуглуулан, уржнангаас унаган адуугаараа наадаж, Эрдэнэтийнхээ наадмаас гурван түрүү, дөрвөн айраг хүртжээ. Түүний унаган адуунуудын нэг болох хээр азарга гэхэд даагандаа зургаалж, Боржигоны бүсийн наадамд гуравлан, шүдлэндээ мөн л улсад зургаалж, Булганы 70 жилийн төвийн бүсийн наадамд гуравлан, хязааландаа улсад 11, Баянхонгорын бүсийн наадамд зургаалж, “Дүнжингаравын хурд 2010”- т гуравласан амжилтын эзэн билээ. Архангай аймгийн Ихтамир сумын уугуул тэрээр зөвхөн морь уяж сойх биш хурдан морины хөгжил, унаач хүүхдийн аюулгүйн асуудал, цаашлаад Монголын өв соёл гэхчилэн олон зүйлд сэтгэл тавьж, анхаарал хандуулсаар явна.
Алдарт шимтдэггүй Манлай
Гэр бүлийн нэг л гишүүн моринд орвол бусад нь уруу татагдаж орхидог гэлцдэг. Тийм ч болохоор Ганзориг захирлын эргэн тойрныхон бүгд л моринд орсон байх ажээ. Түүний хүү Г.Тэмүүлэн залуу хүн гэлтгүй чамбай нэгэн. Уяач Г.Тэмүүлэнг хотын унаган хүүхэд байж морь мал уядаг гэхээр олон хүн гайхдаг юм билээ. Амралтаараа Булганд амьдардаг нагац ахындаа очиж морь малтай ноцолдож зуныг өнгөрөөдөг байсан нь ийнхүү моринд орохын эхлэл болжээ. Аав хүү хоёр өдгөө төрийн наадамд морь мордуулаад 11 жил өнгөрсөн байх аж. Түрүү жил 11 жилийнхээ босгон дээр улсын наадмын анхны түрүүгээ хүртчихээд “Монгол наадмын дэвжээ ийм л хатуу. Хэн дуртай нь морь айрагдаж түрүүлгээд байдаггүй юм” хэмээн баярын сэтгэгдлээсээ хуваалцсан нь бий. Г.Тэмүүлэн уяач одоогоор дөрвөн түрүү, зургаан айргийн эзэн болжээ. Гэхдээ тэрээр айраг түрүү, амжилт гэхээсээ илүүтэй адууныхаа цусыг сэлбэж, адуугаа сайжруулахыг илүүд үздэг. Энэ тухайгаа “Би моринд үнэхээр хорхойтой. Гэхдээ өөрийгөө уяач гэж хэлэхэд бас чамлалттай. Манай гайгүй сайн морьдыг Монгол Улсын Манлай уяач Сумъяасүрэнгийн Ганхуяг ах маань уядаг. Хар үрээг маань олон жил дараалан уяа сойлгыг нь тааруулж хурдлууллаа. Мөн нутгийн ах Тод манлай уяач Ц.Дуламсүрэн зааж зөвлөн, зарим адууг маань уяж хурдлуулж байгаа. Миний хувьд адууныхаа цусыг сайжруулах тал дээр илүүтэй анхаарал хандуулдаг” хэмээн ярьдаг юм.
Найзынхаа бэлэглэсэн битүү мориор “Сайн морь эзнээ хайж явдаг”-ийг бас хүлэг эзэн хоёр хэрхэн “хорших”- ыг харуулсан эрхэм бол Уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн ерөнхий захирал Ч.Ганзориг юм. Найз нарынх нь бэлэглэсэн битүү бор морь багын “өвчнийг” нь сэдрээж ийнхүү мориноос холдож чадахгүй болгож орхижээ. Түүний ээж аав багш хүмүүс. Тийм ч болохоор зарим нэгэнтэй харьцуулахад адуу малаас хол өссөн ч хүмүүсийн бэлэглэсэн ганц нэг адуу тэднийд байдаг байв. Ямартаа л арван жилийн жаахан хүү ангийнхаа нөхөдтэй нийлж байгаад бэлэгний ганц нэг морио гололгүй уяна. Харин аав ээж нь “хоёр мориныхоо нэгийг уячихаад нөгөө нь наадамд унадаг” гэж Ганзориг хүүгээ цаашлуулна. Ингээд дунд сургуулиа төгсөх хүртлээ уйгагүй “хөдөлмөрлөсөн” ч эрдэм номын мөр хөөх болсноор морины ажил ард хоцорчээ. Харин 2000 онд нэг найз нь битүү бор морь бэлэглэсэн. Бэлэгний морьд Ганзориг захиралд ирсэн даруйдаа уралдсан болгондоо айраг түрүү хүртэж багын моринд хорхойтой хүүд урам зориг нэмэх нь тэр. Анхны айргаа хүртчихээд “том, бага ялгаагүй санагддаг юм билээ. Үгээр хэлэхийн аргагүй” хэмээн товчхон атлаа тодорхой сэтгэлээ уудалсан нь бий. Өдгөө түүний бэлэгний морь өнөр болжээ. Өөрийн угшлын адуутай болох зорилготойгоор Хэнтий, Сүхбаатар болон Араб, Англи цусны адуунууд цуглуулан, уржнангаас унаган адуугаараа наадаж, Эрдэнэтийнхээ наадмаас гурван түрүү, дөрвөн айраг хүртжээ. Түүний унаган адуунуудын нэг болох хээр азарга гэхэд даагандаа зургаалж, Боржигоны бүсийн наадамд гуравлан, шүдлэндээ мөн л улсад зургаалж, Булганы 70 жилийн төвийн бүсийн наадамд гуравлан, хязааландаа улсад 11, Баянхонгорын бүсийн наадамд зургаалж, “Дүнжингаравын хурд 2010”- т гуравласан амжилтын эзэн билээ. Архангай аймгийн Ихтамир сумын уугуул тэрээр зөвхөн морь уяж сойх биш хурдан морины хөгжил, унаач хүүхдийн аюулгүйн асуудал, цаашлаад Монголын өв соёл гэхчилэн олон зүйлд сэтгэл тавьж, анхаарал хандуулсаар явна.
Алдарт шимтдэггүй Манлай
Гэр бүлийн нэг л гишүүн моринд орвол бусад нь уруу татагдаж орхидог гэлцдэг. Тийм ч болохоор Ганзориг захирлын эргэн тойрныхон бүгд л моринд орсон байх ажээ. Түүний хүү Г.Тэмүүлэн залуу хүн гэлтгүй чамбай нэгэн. Уяач Г.Тэмүүлэнг хотын унаган хүүхэд байж морь мал уядаг гэхээр олон хүн гайхдаг юм билээ. Амралтаараа Булганд амьдардаг нагац ахындаа очиж морь малтай ноцолдож зуныг өнгөрөөдөг байсан нь ийнхүү моринд орохын эхлэл болжээ. Аав хүү хоёр өдгөө төрийн наадамд морь мордуулаад 11 жил өнгөрсөн байх аж. Түрүү жил 11 жилийнхээ босгон дээр улсын наадмын анхны түрүүгээ хүртчихээд “Монгол наадмын дэвжээ ийм л хатуу. Хэн дуртай нь морь айрагдаж түрүүлгээд байдаггүй юм” хэмээн баярын сэтгэгдлээсээ хуваалцсан нь бий. Г.Тэмүүлэн уяач одоогоор дөрвөн түрүү, зургаан айргийн эзэн болжээ. Гэхдээ тэрээр айраг түрүү, амжилт гэхээсээ илүүтэй адууныхаа цусыг сэлбэж, адуугаа сайжруулахыг илүүд үздэг. Энэ тухайгаа “Би моринд үнэхээр хорхойтой. Гэхдээ өөрийгөө уяач гэж хэлэхэд бас чамлалттай. Манай гайгүй сайн морьдыг Монгол Улсын Манлай уяач Сумъяасүрэнгийн Ганхуяг ах маань уядаг. Хар үрээг маань олон жил дараалан уяа сойлгыг нь тааруулж хурдлууллаа. Мөн нутгийн ах Тод манлай уяач Ц.Дуламсүрэн зааж зөвлөн, зарим адууг маань уяж хурдлуулж байгаа. Миний хувьд адууныхаа цусыг сайжруулах тал дээр илүүтэй анхаарал хандуулдаг” хэмээн ярьдаг юм.


0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Лхагва, 17:57 минут Говийн бүсэд Д.Ариуннарангийн хээр хязаалан түрүүл…
-
Лхагва, 16:43 минут Говийн бүсэд М.Адъяабаатарын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
Лхагва, 16:27 минут Зүүн бүсэд Э.Бат-Эрдэнийн зээрд морь түрүүлжээ
-
Лхагва, 16:13 минут Говийн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлжээ
-
Лхагва, 15:50 минут Баруун бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Т.Цэенд…
-
Мягмар, 21:23 минут Зүүн бүсэд Г.Пүрэвсүрэнгийн хүрэн халзан даага түр…
-
Мягмар, 21:13 минут Зүүн бүсэд С.Хүдэрчулууны зээрд соёолон түрүүлжээ
-
Мягмар, 21:07 минут Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн халтар морь түрүүлл…
-
Мягмар, 16:53 минут Говийн бүсэд Б.Баярмагнайн бор соёолон түрүүллээ
-
Мягмар, 15:42 минут Баруун бүсэд О.Баатарын хонгор соёолон түрүүллээ
-
Мягмар, 11:56 минут Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр…
-
Мягмар, 11:38 минут Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл…
-
Мягмар, 09:53 минут Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
Даваа, 22:40 минут Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба…
-
Даваа, 20:21 минут Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна…
-
Даваа, 16:41 минут Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…
-
Даваа, 14:49 минут Баруун бүсэд Б.Дагвабазарын хээр хязаалан түрүүллэ…
-
Даваа, 14:06 минут Зүүн бүсэд Б.Баярхүүгийн зээрд шүдлэн түрүүллээ
-
Даваа, 10:56 минут Баруун бүсэд Батдоржийн Ганбаярын хээр халзан шүдл…
-
Даваа, 10:40 минут Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаануудад түрү…
-
Даваа, 10:10 минут Баруун бүсийн шүдлэн насны морьд гарааны зурхай ру…
-
Даваа, 09:48 минут Зүүн бүсэд Ж.Батзоригийн хар хязаалан түрүүллээ
-
Даваа, 08:49 минут Дорнод аймагт болсон "Зүүн бүсийн хурд" уралдаануу…
-
Даваа, 07:56 минут Зүүн бүсэд 113 хязаалан бүртгүүлжээ
-
Ням, 17:43 минут Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач Д.…
-
Ням, 15:46 минут Хангайн бүсэд Б.Гөлөгсайханы бор шүдлэн түрүүллээ
-
Ням, 13:15 минут Хөдөлмөрийн баатар Б.Далай нутагтаа "Цэнхэр тэнгэ…
-
Ням, 11:56 минут Хангайн бүсэд 121 соёолон мордож, Н.Мөнхийн бор ха…
-
Ням, 11:28 минут Хангайн бүсэд 147 хязаалан мордож, Г.Хишигбатын хэ…
-
Бямба, 18:02 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдаанд эхний 10-т ху…
-
Бямба, 17:43 минут Хангайн бүсэд М.Мөнхбатын хул морь түрүүллээ
-
Бямба, 12:02 минут Хангайн бүсэд Н.Мөнхзоригийн хээр азарга түрүүллээ
-
Баасан, 18:54 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол бага…
-
Баасан, 15:56 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дунд…
-
Баасан, 15:07 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дээд…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
7-р сарын 12 -нд Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
7-р сарын 12 -нд Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Ням, 17:43 минут Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач Д.…
-
Даваа, 08:49 минут Дорнод аймагт болсон "Зүүн бүсийн хурд" уралдаануу…
-
Бямба, 18:02 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдаанд эхний 10-т ху…
-
Даваа, 16:41 минут Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…
-
Ням, 11:56 минут Хангайн бүсэд 121 соёолон мордож, Н.Мөнхийн бор ха…
-
Мягмар, 09:53 минут Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
Даваа, 22:40 минут Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба…
-
Бямба, 12:02 минут Хангайн бүсэд Н.Мөнхзоригийн хээр азарга түрүүллээ
-
Даваа, 14:06 минут Зүүн бүсэд Б.Баярхүүгийн зээрд шүдлэн түрүүллээ
-
Лхагва, 17:57 минут Говийн бүсэд Д.Ариуннарангийн хээр хязаалан түрүүл…
-
Даваа, 20:21 минут Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна…
-
Даваа, 09:48 минут Зүүн бүсэд Ж.Батзоригийн хар хязаалан түрүүллээ
-
Мягмар, 15:42 минут Баруун бүсэд О.Баатарын хонгор соёолон түрүүллээ
-
Мягмар, 21:23 минут Зүүн бүсэд Г.Пүрэвсүрэнгийн хүрэн халзан даага түр…
-
Даваа, 10:10 минут Баруун бүсийн шүдлэн насны морьд гарааны зурхай ру…
-
Ням, 15:46 минут Хангайн бүсэд Б.Гөлөгсайханы бор шүдлэн түрүүллээ
-
Ням, 13:15 минут Хөдөлмөрийн баатар Б.Далай нутагтаа "Цэнхэр тэнгэ…
-
Ням, 11:28 минут Хангайн бүсэд 147 хязаалан мордож, Г.Хишигбатын хэ…
-
Даваа, 10:56 минут Баруун бүсэд Батдоржийн Ганбаярын хээр халзан шүдл…
-
Мягмар, 11:38 минут Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл…
-
Даваа, 10:40 минут Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаануудад түрү…
-
Мягмар, 11:56 минут Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр…
-
Мягмар, 21:13 минут Зүүн бүсэд С.Хүдэрчулууны зээрд соёолон түрүүлжээ
-
Даваа, 14:49 минут Баруун бүсэд Б.Дагвабазарын хээр хязаалан түрүүллэ…
-
Лхагва, 16:27 минут Зүүн бүсэд Э.Бат-Эрдэнийн зээрд морь түрүүлжээ
-
Даваа, 07:56 минут Зүүн бүсэд 113 хязаалан бүртгүүлжээ
-
Мягмар, 16:53 минут Говийн бүсэд Б.Баярмагнайн бор соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 17:43 минут Хангайн бүсэд М.Мөнхбатын хул морь түрүүллээ
-
Лхагва, 16:13 минут Говийн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлжээ
-
Лхагва, 16:43 минут Говийн бүсэд М.Адъяабаатарын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
Мягмар, 21:07 минут Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн халтар морь түрүүлл…
-
Лхагва, 15:50 минут Баруун бүсийн сонгомол дээд насны ангилалд Т.Цэенд…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна